Có rất nhiều người đang nhầm lẫn giữa Firmware và Software. Hai thuật ngữ này thường hãy bắt gặp nhiều đối với dân kỹ thuật. Chúng ta thường hay nghe nói đến việc nâng cấp Firmware, nếu đối với nhiều người chưa nắm rõ được khái niệm của chúng thì lại hiểu với cái nghĩa dịch phổ biến là “phần mềm”. Vậy Firmware là gì? Tại sao mọi người thường hay nhầm lẫn Firmware và Software. Cùng Ngọc Thắng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Firmware là gì?

Firmware là một phần mềm giúp phần cứng hoạt động và thực hiện những mục đích của nhà sản xuất phần mềm đó. Firmware bao gồm các chương trình được viết bởi các software developer để “tick” các hardware device. Nếu không có firmware, hầu hết các thiết bị điện tử chúng ta sử dụng hàng ngày sẽ không thể hoạt động.

Ví dụ: Bo mạch chủ máy tính không có firmware sẽ không thể tìm thấy ổ đĩa cứng hoặc thẻ video bên trong máy tính. Nếu ổ đĩa không có firmware nhúng bên trong, chúng sẽ không biết được tốc độ quay của mình là bao nhiêu hay khi nào cần dừng lại. Một card mạng không dây sẽ không biết cách sử dụng radio frequency cụ thể là bao nhiêu.

Đối với phần cứng phức tạp hơn, như điện thoại thông minh, máy tính bảng, TV thông minh, đồng hồ thông minh… firmware là trung gian giữa phần cứng và hệ điều hành. Trên các thiết bị như vậy, firmware chỉ chứa các hướng dẫn cần thiết cho phần cứng để hoạt động với hệ điều hành được cài đặt trên thiết bị.

Ví dụ, trên điện thoại thông minh Samsung Galaxy hệ điều hành Android, phần mềm trên điện thoại thông minh cho phép phần cứng giao tiếp chính xác với hệ điều hành Android và làm những gì được yêu cầu bởi người dùng.

Chúng ta thường có xu hướng nghĩ về một thiết bị phần cứng chỉ đơn thuần chính là phần cứng và chúng hoạt động một mình. Tuy nhiên, hầu như không có thiết bị phần cứng hiện đại nào hoạt động mà không có phần mềm cụ thể được viết trực tiếp lên chúng.

Firmware có trên những thiết bị nào?

Firmware có mặt hầu hết trong các thiết bị điện tử ngày nay. Có thể tìm thấy nó trong bộ điều khiển từ xa, máy tính bỏ túi, ổ cứng, màn hình, card mạng, máy ảnh hoặc máy scan,… Mỗi thiết bị sẽ có các dạng/loại firmware khác nhau.

Với những thiết bị đơn giản thì chỉ cần có firmware là gần như đủ để nó có thể hoạt động. Với các thiết bị tiên tiến hay phức tạp hơn như máy tính thì sẽ cần thêm cả phần mềm (software), cụ thể như là hệ điều hành và ứng dụng phần mềm để có thể sử dụng.

Một số loại firmware hiện nay

Sau khi đã hiểu được định nghĩa Firmware là gì, bạn đọc cùng đọc tiếp những phần dưới đây để hiểu rõ về thuật ngữ này nhé!

Đối với các thiết bị điện tử ngày nay hầu như đều được nhà sản xuất trang bị các loại firmware khác nhau để người dùng có thể điều khiển được chúng. Cụ thể:

1. BIOS

BIOS (Basic Input/Output System) là một loại firmware thường dùng trong máy tính với vai trò kiểm soát, xử lý và đảm bảo cho các phần cứng của máy tính hoạt động đúng cách. Tuy nhiên, do BIOS chỉ là một loại phần mềm cấp thấp (low-level software), cũng như không có bất kỳ sự cải tiến nào trong suốt 20 năm qua. Vì thế, hiện nay các nhà sản xuất gần như đã hạn chế sử dụng loại firmware này.

Ví dụ: Hệ thống BIOS sử dụng code 16-bit nhưng ở đa số dòng laptop và máy tính hiện nay đều sử dụng code 32 hoặc 64-bit.

2. EFI

EFI (Extensible Firmware Interface) hay UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) là loại firmware sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật hơn so với BIOS.

Cụ thể, đây là một bộ đặc tả giao thức phần mềm có nhiệm vụ kết nối firmware hệ thống với hệ điều hành; đồng thời CPU sẽ dùng EFI để khởi động phần cứng mà không cần tới Bootloader. Ngoài ra, EFI cũng được tích hợp tính năng bảo mật Secure Boot giới hạn máy tính chỉ có thể khởi động bằng phần mềm được xác minh tin cậy.

Có nên nâng cấp lên Firmware không?

Có nên nâng cấp Firmware hay không không phải là câu hỏi riêng cho một chủ sở hữu máy tính hay thiết bị điện tự động nào. Việc nâng cấp Firmware khá hiệu quả trong trường hợp, máy tính của bạn đang gặp các vấn đề về mạng liên tục, tốc độ chậm, hay bị lỗi hệ thống hay nghi ngờ bị hở tính bảo mật. Vì đặc thù là chương trình được đính kèm trong phần cứng, nền việc nâng cấp các Firmware hiệu quả khá tốn kém. Bạn cần phải mua và thay mới phần cứng tương tự như các ổ đĩa…Các thiết bị này hay chương trình này có sẵn tại các nhà sản xuất phần cứng.

Việc phát triển và “tiến hóa”của thế giới công nghệ, cho phép những chủ nhân của Firmware cập nhật “con cưng” của minh bằng việc khởi động các chương trình nâng cấp thường xuyên. Tuy nhiên, việc này cũng khá tốn thời gian và thường phải cập nhật nhiều lần. Trong suốt quá trình cập nhật, bạn cần đảm bảo rằng, thiết bị của bạn không bị tắt đột ngột.

Firmware có giống Software không?

Ngoài câu hỏi Firmware là gì, sự nhầm lẫn giữa Firmware và Software cũng là một trong những thắc mắc của nhiều bạn đọc.

Vì sự nhầm lẫn của Firmware với Software mà nhiều người tự hỏi là Firmware có giống Software không? Câu trả lời ở đây là Firmware và Software hoàn toàn không nhau.

Sau khi đã hiểu Firmware là gì thì như định nghĩa phía trên thì Firmware là một loại phần mềm có khả năng kiểm soát các dữ liệu trên các thiết bị. Một phần mềm hệ thống được nằm cố định và hoạt động bên trong các thiết bị. Người sử dụng không thể chỉnh sửa hay cố điều chỉnh trong Firmware. Chỉ có nhà phát triển hoặc có phần mềm chỉnh sửa chúng.

Khác với Firmware thì Software là chỉ một phần mềm máy tính, các chương trình, các ứng dụng… được lập trình theo một ngôn ngữ mà máy tính hay các thiết bị có thể đọc được. Nó là một phần thiết yếu và không thể thiếu được trong máy tính. Software có thể được coi là phần biến của máy tính và nó được chia thành hai phần: phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng.

Với hai định nghĩa về Firmware và Software thì chắc các bạn cũng đã hiểu chúng không giống nhau rồi đúng không. Nhiều người cứ nghĩ “phần mềm” hiển thị trong định nghĩa của chúng nên đã gây ra hiểu lầm.

Firmware khác Software như thế nào?

Để hiểu rõ hơn sự khác biệt giữa software và firmware, hãy cùng đến với bảng so sánh chi tiết dưới đây:

Các bản cập nhật firmware đến từ đâu?

Các nhà sản xuất ổ đĩa CD, DVD và BD thường phát hành các bản cập nhật firmware thường xuyên để giữ cho phần cứng của họ tương thích với phương tiện mới.

Ví dụ, giả sử bạn mua một gói 20 đĩa BD trống và cố gắng ghi video vào một vài đĩa trong số chúng, nhưng nó không hoạt động. Một trong những điều đầu tiên mà nhà sản xuất ổ đĩa Blu-ray có thể đề xuất là cập nhật/flash firmware trên ổ.

Firmware được cập nhật có thể sẽ bao gồm một bộ code máy tính mới cho ổ của bạn, hướng dẫn nó cách ghi vào thương hiệu đĩa BD cụ thể mà bạn đang sử dụng, giải quyết vấn đề đó.

Các nhà sản xuất router phát hành các bản cập nhật firmware trên thiết bị của họ để cải thiện hiệu suất mạng hoặc thêm những tính năng bổ sung. Điều tương tự cũng xảy ra đối với các nhà sản xuất máy ảnh kỹ thuật số, nhà sản xuất điện thoại thông minh (như iOS và Android), v.v… Bạn có thể truy cập trang web của nhà sản xuất để tải xuống các bản cập nhật này.

Ví dụ khi tải xuống firmware cho router không dây như Linksys WRT54G, chỉ cần truy cập trang hỗ trợ của router đó trên trang web Linksys để tìm phần tải xuống, đây là nơi bạn nhận được firmware.

Cách áp dụng các bản cập nhật firmware

Firmware là gì? Không thể đưa ra câu trả lời chung về cách cài đặt firmware trên tất cả các thiết bị vì không phải tất cả các thiết bị đều giống nhau. Một số bản cập nhật firmware được áp dụng không dây và có vẻ giống như một bản cập nhật phần mềm thông thường. Những bản update khác có thể liên quan đến việc sao chép firmware vào ổ cứng di động và sau đó load nó vào thiết bị theo cách thủ công.

Ví dụ, bạn có thể cập nhật firmware trên game console bằng cách chấp nhận bất kỳ lời nhắc nào để cập nhật phần mềm. Không có khả năng thiết bị được thiết lập theo cách mà bạn phải tải xuống và sau đó áp dụng firmware. Điều đó sẽ khiến người dùng bình thường khó thực hiện cập nhật, đặc biệt nếu thiết bị cần được cập nhật thường xuyên.

Các thiết bị của Apple như iPhone và iPad đôi khi cũng nhận được bản cập nhật firmware, điện thoại và máy tính bảng Android cũng vậy. Các thiết bị này cho phép bạn tải xuống và cài đặt firmware từ chính thiết bị, do đó bạn không cần phải tự mình làm điều đó theo cách thủ công. Thông thường, các bản cập nhật firmware dành cho thiết bị di động được tải không dây, trong trường hợp đó, chúng có thể được gọi là bản cập nhật firmware qua mạng (FOTA) hoặc bản cập nhật qua mạng không dây.

Tuy nhiên, một số thiết bị, giống như hầu hết các router, có một phần dành riêng trong bảng điều khiển quản trị cho phép bạn áp dụng bản cập nhật firmware. Đây thường là một phần có nút Open hoặc Browse cho phép bạn chọn firmware đã tải xuống. Điều quan trọng là phải xem lại hướng dẫn sử dụng của thiết bị trước khi thực hiện việc này, chỉ để đảm bảo các bước bạn đang thực hiện là đúng và bạn đã đọc tất cả các cảnh báo.

Một số câu hỏi thường gặp về firmware

Ngoài câu hỏi định nghĩa về firmware là gì? Firmware khác Software như thế nào? Có nên nâng cấp Firmware không? Dưới đây là một số câu hỏi khác về firmware cũng được rất nhiều bạn đọc quan tâm như:

1. Làm cách nào để bạn cập nhật firmware của router?

Hãy tải xuống bản cập nhật firmware (trực tiếp từ nhà sản xuất, nếu có thể), sau đó đăng nhập vào trung tâm cài đặt của router và tìm phần firmware.

Phần cài đặt sẽ khác nhau tùy theo nhà sản xuất, nhưng thường có thể được tìm thấy trong phần Advanced hoặc Management. Tìm tùy chọn cập nhật phần mềm, sau đó làm theo hướng dẫn trên màn hình để áp dụng bản cập nhật firmware và khởi động lại router.

2. Làm cách nào để cập nhật firmware của AirPods?

Trước tiên, trước khi cập nhật AirPods, hãy đảm bảo rằng bạn cần thực hiện việc này bằng cách đi tới Settings > Bluetooth > biểu tượng Information > About. Nếu có bản vá firmware, hãy tải xuống và cài đặt nó bằng cách đặt AirPods vào vỏ, sau đó kết nối vỏ với nguồn điện. Hãy nhớ đặt vỏ gần iPhone của bạn.

3. Hai loại firmware khác nhau được sử dụng trên bo mạch chủ là gì?

Firmware của bo mạch chủ được gọi là BIOS, viết tắt của Basic Input Output System. Hai loại BIOS được tìm thấy trong bo mạch chủ thường là BIOS UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) và Legacy BIOS.

4. Làm cách nào để cập nhật firmware trên TV Samsung?

Nếu TV của bạn bật nguồn và được kết nối với WiFi ở nhà, thì TV sẽ tự động tải xuống và cài đặt các bản cập nhật. Nếu không, hãy vào Settings > Support > Software Update > Auto Update (hoặc Update Now) để cập nhật firmware.

5. Làm cách nào để tắt mật khẩu firmware trên máy Mac?

Để tắt mật khẩu firmware trên máy Mac, hãy khởi động lại máy Mac ở Recovery Mode, chọn Utilities > Startup Security Utility hoặc Firmware Password Utility. Tiếp theo, chọn Turn Off Firmware Password, nhập lại mật khẩu, thoát khỏi tiện ích, khởi động lại máy Mac.

6. Không cập nhật firmware có sao không?

Điều đầu tiên xảy ra nếu không cập nhật firmware thường xuyên là các sự cố hoặc lỗ hổng bảo mật. Ngoài ra các lỗi cũng không được khắc phục, thiết bị sẽ dễ gặp sự cố hơn. Các nhà sản xuất đã xác nhận rằng các bản cập nhật firmware sẽ trả lại mức độ bảo mật bằng hoặc cao hơn như ban đầu cho thiết bị.

7. Cập nhật firmware có bị mất dữ liệu trên điện thoại không?

Thông thường, việc cập nhật firmware không làm mất dữ liệu trên điện thoại. Với các máy đã can thiệp phần mềm, chẳng hạn iPhone đã Jailbreak thì dữ liệu sẽ bị xóa trong quá trình nâng cấp firmware. Vì thế, để chắc chắn, các bạn hãy luôn sao lưu dữ liệu trên điện thoại của mình trước khi nâng cấp nhé.

Lời kết

Với những thông tin mà SEO WEB Ngọc Thắng vừa cung cấp, hy vọng các bạn đã có thể biết được firmware là gì và vì sao đây là chương trình cần thiết cho thiết bị điện tử của các bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, các bạn có thể bình luận bên dưới bài viết nhé! Cảm ơn các bạn đã đón đọc bài viết.

Hiện nay Ngọc Thắng đang cung cấp dịch vụ SEO tổng thể và SEO từ khóa chuyên nghiệp và hiệu quả đã được rất nhiều khách hàng sử dụng. Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì về các thông tin mà chúng tôi chia sẻ bên trên hay bạn đang tìm kiếm một dịch vụ webiste uy tín thì đừng ngần ngại hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn thêm nhé!

Với nhiều năm kinh nghiệm cũng như được khách hàng đánh giá cao, Ngọc Thắng tự tin là đơn vị cung cấp các dịch vụ website hàng đầu hiện nay.

Đại chỉ: Số 07 Ngách 2, Ngõ 121 Trần Phú, P. Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội, Việt Nam

Tổng đài: 1900 89 21

Hotline: 098 148 1368

MST: 0107994795

Email: lienhe@ngocthang.vn

Website: https://ngocthang.net/

Trần Đức Thắng

Tôi là Trần Đức Thắng, hiện đang là CEO & Co-Founder của Công Ty Ngọc Thắng. Tôi phát triển với nền tảng thiết kế website, SEO và Inbound Marketing. Hiện nay Ngọc Thắng cung cấp dịch vụ thiết kế website, SEO, quảng cáo Google Ads… Với kinh nghiệm triển khai nhiều dự án những năm qua, đội ngũ của Ngọc Thắng không ngừng nỗ lực mang đến những dịch vụ tốt với chi phí thấp nhất cho quý khách hàng.!